choroby związane z odchudzaniem

Anoreksja jako choroba

 

Anoreksja, inaczej jadłowstręt psychiczny, nie była nigdy niczyją fanaberią. Chociaż niektórzy tak na nią patrzą. Pierwsze przypadki zostały opisane w XIX wieku. Powodować ją mogą zarówno czynniki psychiczne, jak i biologiczne. Anoreksja jest rodzajem uzależnienia od jedzenia. Głównie chodzi o to, żeby jeść, ale wciąż coraz mniej. Odmawianie sobie pokarmu doprowadza do wyniszczenia organizmu. Zanim jednak to wyniszczenie będzie widoczne, upłynie wiele czasu, kiedy trudno będzie poznać, że ktoś jest na anoreksję chory. Nieleczona anoreksja może doprowadzić nawet do śmierci. 

 

Anoreksja – niektóre objawy

 

Anorektyczka (może, ale nie musi):

-może być chora o wiele wcześniej, niż ktokolwiek to zauważy, już ona wie, co robić, żeby to ukryć, często też sama nie wie, że ma anoreksję,

-wcale nie musi być bardzo chuda, czasem (w początkowej fazie, ale jednak chora) – wygląda jak normalna, szczupła, zdrowa dziewczyna (która ostatnio zrzuciła kilka zbędnych kilogramów), zresztą – jeśli wcześniej miała „trochę ciała” - może być komplementowana przez znajomych,

-może gotować dla całej rodziny, współlokatorów, dużo czasu spędzać w sklepach spożywczych, oglądając towary, w kuchni – gotując – ale nie dla siebie. Może mówić, że nie chce jej się jeść, bo się najadła przy gotowaniu,

-może zmienić się jej podejście do sportu – dziewczyna, która wszędzie lubiła być podwożona, może nagle zacząć chodzić pieszo, jeździć rowerem, uprawiać biegi, chodzić na basen, przestaje jeździć windą,

-w pewnym momencie zaczyna jej się robić zimno, latem ubiera się o wiele cieplej niż inni, wciąż marznie, opatula ciało ciepło i szczelnie (dzięki temu może też ukryć wychudzone ciało),

-maniakalnie sprawdza swoją wagę, waży się, kiedy tylko może, radośnie reaguje na każdy, najmniejszy spadek wagi, bardzo źle na każdy jej przyrost,

-może utożsamiać chudość ze szczęściem, sukcesem, życiowym powodzeniem,

-nie lubi jeść w towarzystwie, unika jedzenia przy ludziach, jeśli idziesz z nią na obiad, ty zamawiasz sobie ziemniaki i kotleta, a ona wodę mineralną,

Bulimia (bulimia nervosa) obok anoreksji to zaburzenia łaknienia. Różnica między nimi polega na tym, że osoby cierpiące na anoreksję znacznie ograniczają racje żywieniowe, a bulimiczki - wręcz przeciwnie. Bulimię charakteryzują napady niekontrolowanego objadania się, po których chora prowokuje wymioty lub stosuje środki przeczyszczające. Przyczyny bulimii mają podłoże psychiczne, a wiążą się zazwyczaj z zaburzeniem postrzegania samej siebie i swojego ciała. Bulimiczki robią sobie krzywdę pragnąć uzyskać idealną, szczupłą sylwetkę, nawet wtedy, gdy nie mają nadwagi. Leczenie bulimii obejmuje zazwyczaj psychoterapię.

1. Przyczyny bulimii

Na bulimię zazwyczaj chorują kobiety w wieku pomiędzy 18 a 25 rokiem życia. Masa ciała bulimiczek zwykle nie jest zmniejszona i oscyluje w górnych granicach normy.
Schorzenie charakteryzuje się nawracającymi niekontrolowanymi atakami objadania się, a następnie stosowaniem zabiegów, które mają przeciwdziałać skutkom przejedzenia:prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających i odwadniających, lewatyw. Spożywanie zwykle pokarmów wysokokalorycznych odbywa się w ukryciu i towarzyszy mu poczucie winy i dyskomfortu. Dlatego częstym objawem towarzyszącym bulimii jestdepresja, która prowadzi do prób samobójczych - jako wyraz bezradności wobec choroby. Strach przed przytyciemzwiększa się, pojawia się także poczucie winy, które jest chwilowo łagodzone kolejnym napadem. Uznaje się, że za przyczynę bulimii odpowiada szereg różnych czynników.

Czynniki biologiczne

Predyspozycje do zachorowań występują w szczególności, kiedy ktoś w rodzinie cierpiał z powodu depresji lub otyłości. Niektóre badania wykazują, żedo czynników wystąpienia bulimii należą również:

• przewlekle podniesiony poziom hormonu stresu - kortyzolu,
• zaburzenia poziomu greliny - hormonu odpowiedzialnego m.in. za odczuwanie głodu,
• zaburzenia funkcji neuroprzekaźników.

Czynniki psychologiczne

Na powstanie bulimii mają również wpływ problemy emocjonalne, m.in.:niska samoocena, poczucie beznadziejności życia, problemy z kontrolowaniem zachowań impulsywnych, niestabilność emocjonalna, nieumiejętność wyrażania gniewu. W rodzinach chorych na bulimię często obserwuje się konfliktowość. Objawy bulimii związane są ze środowiskiem rodzinnym, w którym dziecko nie ma poczucia bezpieczeństwa. Matki osób chorób na bulimię mają tendencje do bycia bardzo krytycznymi, a także zdystansowanymi emocjonalnie względem swoich dzieci.

Czynniki socjologiczne

W kulturze Europy Zachodniej, mass media i kolorowe pisma kreują wizerunek kobiety – przeważnie bardzo szczupłej modelki - przez co są one poddawane presji, aby być szczupłymi.

Wyróżnia się dwa typy bulimii. Pierwszy z nich to typ przeczyszczający, czyli taki, w którym po napadzie żarłoczności następuje prowokowanie wymiotów, używanie środków przeczyszczających. Drugi to typ nieprzeczyszczający, w którym zamiast przeczyszczania się środkami farmakologicznymi i wymuszania wymiotów chorzy, w ramach działań kompensacyjnych, stosują ścisłą dietę, ograniczając ilość spożywanych pokarmów bądź też wykonują dużo wyczerpujących ćwiczeń (tzw.bulimia sportowa).

2. Diagnostyka bulimii

Bulimia to choroba przewlekła, która może doprowadzić do śmierci. W trakcie jej przebiegu występują liczne powikłania zdrowotne. W wyniku częstych wymiotów i biegunek dochodzi do niedoboru potasu i chloru, który prowadzi do niebezpiecznych dla życia zaburzeń rytmu serca. Często występuje odwodnienie organizmu, które prowadzi do zaburzeń pracy nerek oraz powoduje suchość skóry. Charakterystycznym objawem są obrzęki ślinianek przyusznych oraz zniszczenie szkliwa nazębnego, które przyczynia się do rozwoju próchnicy. W jamie ustnej często pojawiają się nadżerki i owrzodzenia gardła oraz przełyku. Zaburzenie odżywiania prowadzi do niedokrwistości oraz prowadzi do nieregularności cyklu miesiączkowego. Rzadko następuje całkowite wstrzymanie miesiączki.
Kryteria diagnostyczne bulimii:

• Występowanie nawracających epizodów objadania się (co najmniej 2 razy tygodniowo w ciągu 3 mies.), w czasie których następuje spożywanie dużych ilości pokarmu;
• Osoba chora uporczywie koncentruje się na jedzeniu i odczuwa silne pragnienie lub poczucie przymusu jedzenia;
• Pacjent usiłuje przeciwdziałać efektom tycia za pomocą jednej lub więcej z następujących metod: prowokowanie wymiotów, wywoływanie biegunek, kolejne okresy głodowania, stosowanie: leków obniżających łaknienie, preparatów moczopędnych;
• Samoocenianie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem, które czasem przechodzą w depresję.

3. Leczenie bulimii

Istnieje kilka sposobów leczenia bulimii. Farmakoterapia (podawanie leków) jest często dość skuteczna. Jednak panuje pogląd, że profesjonalne leczenie bulimii powinno obejmować psychoterapię, ze szczególnym uwzględnieniem terapii behawioralno-poznawczej oraz terapii rodzinnej.

Terapia poznawczo-behawioralna jest oparta na założeniu, że wzorzec fałszywego myślenia o swoim ciele, będący podstawą bulimii, może być rozpoznany i zmieniony. Terapia interpersonalna polega na zwalczaniu depresji i lęków, które mogą być podłożem zaburzenia odżywiania razem z czynnikami socjologicznymi, które wpływają na zachowania związane z jedzeniem. Ten rodzaj terapii całkowicie pomija kwestie wagi, jedzenia czy wizerunku własnego ciała.

Terapia rodziny może być skuteczna w przypadku pacjentów i młodych, i starszych. Opiekunowie często mają silne poczucie winy oraz lęk. Inna częsta sytuacja, to gdy rodzic zbyt angażujący się w życie swojego chorego dziecka niejako wspomaga zaburzenie odżywiania z różnych powodów.

Niektórzy terapeuci stosują połączenie elementów właściwych dla różnych rodzajów psychoterapii, tworząc indywidualne podejście dla danego przypadku. Na przykład prowadzenie dziennika żywienia i emocji w połączeniu z elementami terapii psychodynamicznej daje pozytywne efekty w wielu przypadkachzaburzeń odżywiania, w tym bulimii.